علائم کمبود کلسیم در زنان، مردان و کودکان

همه افراد از این موضوع اطلاع دارند که کلسیم به قوی نگه داشتن استخوان ها کمک می کند و استخوان های قوی هم بخش مهمی از سلامت کلی هستند. از نظر شیمیایی، کلسیم (Ca) یک فلز قلیایی خاکی با عدد اتمی 20 است. این ماده معدنی موجود در بدن انسان 99 درصد کلسیم آن در بدن، دندان ها و استخوان ها و همچنین خون، ماهیچه ها و مایع بین سلول ها ذخیره می شود. بنابراین وجود این ماده معدنی فراوان برای عملکرد صحیح بدن انسان حیاتی است. به عبارتی می توان گفت که کلسیم یکی از فراوان‌ترین مواد معدنی بدن شماست و ۹۹ درصد آن در دندان‌ها و استخوان‌ها یافت می‌شود. ویتامین D نقش کلیدی در متعادل کردن جذب کلسیم و فسفات در بدن و همچنین جذب کلسیم در بدن دارد.

کمبود کلسیم چیست؟
هیپوکلسمی اصطلاح پزشکی برای عدم تعادل الکترولیت ها در بدن است و به صورت سطوح پایین کلسیم در خون نشان داده می شود. سطوح بسیار پایین کلسیم می تواند منجر به پوکی استخوان، استخوان های شکننده و استئوپنی، پیش ساز پوکی استخوان شود. شروع این وضعیت با علائم خفیف است و می تواند شامل ناخن های ضعیف یا شکننده، مشکلات عضلانی مانند درد یا گرفتگی عضلات و حتی خستگی شدید همراه باشد. این علائم ممکن است در ابتدا به راحتی قابل تشخیص نباشند، اما با گذشت زمان می توانند باعث مشکلات جدی تری برای سلامتی شوند.

متأسفانه، بسیاری از افراد، میزان کلسیم توصیه شده را دریافت نمی کنند. همه افراد به مقدار یکسانی کلسیم نیاز ندارند و توصیه ها بر اساس جنس و سن متفاوت خواهد بود. به عنوان مثال، کودکان و زنان باردار نسبت به بزرگسالان به کلسیم بیشتری نیاز دارند.

اگر در مورد نیازهای دریافتی کلسیم خود نگران هستید، بهتر است نیازهای خاص خود را با یک پزشک و متخصص تغذیه در میان بگذارید.

عملکرد کلسیم در بدن
بدن به طور طبیعی کلسیم را بازسازی می کند تا تجزیه طبیعی را با استفاده از استخوان ها و دندان ها جبران کند. در یک فرد سالم، این روند بهبودی به سرعت اتفاق می افتد و تخلیه کوتاه است. در دوران کودکی، به ویژه ضروری است که کلسیم کافی به کودکان در حال رشد داده شود، زیرا این امر فرد را برای سطوح سالم کلسیم در مراحل بعدی زندگی آماده می کند. با افزایش سن، تجویز داروها، تغییر هورمون ها یا عدم تحمل غذاهای غنی از کلسیم، سطح کلسیم بدن شما را به سطوح خطرناکی کاهش می دهد. این زمانی است که کلسیم ممکن است شروع به کمبود کند.

کلسیم برای انقباض مناسب ماهیچه ها، از جمله آنهایی که در دیواره رگ های خونی وجود دارند، مورد نیاز خواهد بود. کلسیم همچنین برای کمک به ترشح هورمون ها و آنزیم ها در سراسر بدن استفاده می شود. با استفاده از انتقال دهنده های عصبی، کلسیم امکان انتقال تکانه ها را بین مغز و کل سیستم عصبی فراهم می کند. کلسیم در حفظ ضربان قلب ثابت و همچنین حمل و نقل یون ها از طریق غشای سلولی نقش دارد. در مجموع، چندین عملکرد مختلف بدن به مقدار کافی کلسیم در بدن بستگی دارد.

مقدار کلسیم مورد نیاز یک فرد در درجه اول به سن بستگی دارد. به عنوان مثال، کودکان به کلسیم بیشتری نیاز دارند، زیرا ساختار اسکلتی آنها هنوز در حال رشد است، در حالی که به افراد مسن تر، به ویژه زنان، اغلب توصیه می شود که مکمل های کلسیم مصرف کنند، زیرا سن آنها باعث می شود که آنها در معرض خطر بیشتری برای پوکی استخوان باشند. از افرادی که از شرایط پزشکی خاصی رنج می برند نیز ممکن است از آنها خواسته شود که مصرف کلسیم خود را افزایش دهند.

علائم کمبود کلسیم
کمبود کلسیم اغلب در نوزادانی اتفاق می‌افتد که به سختی چند روزه می‌شوند و به دلیل سطوح بالای فسفات موجود در محصولات شیر خشک است که می‌تواند سطح کلسیم در خون را کاهش دهد. برخی از علائم اولیه هیپوکلسمی عبارتند از:

تحریک پذیری
انقباض عضلانی
لرزش
بی حالی و تشنج
به غیر از نوزادان، کمبود کلسیم ممکن است در هر سنی رخ دهد.

کمبود مزمن کلسیم می تواند منجر به راشیتیسم یا نرمی استخوان در کودکان، پوکی استخوان و استئوپنی و همچنین اختلال در سرعت متابولیسم و عملکرد طبیعی سایر فرآیندهای بدن شود. در مجموع، برخی از علائم کمبود مزمن کلسیم می تواند شامل موارد زیر باشد:

درد قفسه سینه
بی حسی انگشتان دست و پا
گرفتگی عضلات
ناخن های شکننده
پوست خشک
پوسیدگی دندان
علل کمبود کلسیم
دلایل مختلفی برای کاهش سطح کلسیم خون وجود دارد. به عنوان مثال، کمبود ویتامین D، که برای جذب کلسیم لازم است، ممکن است زمانی ایجاد شود که افراد برای مدت طولانی در خانه بمانند.

هیپوپاراتیروئیدیسم یکی دیگر از دلایل کمبود کلسیم است. این وضعیت ممکن است پس از جراحی یا به دلیل یک بیماری خودایمنی یا دلایل ژنتیکی رخ دهد. بیماری کلیوی و مشکلات کبدی نیز ممکن است منجر به کمبود ویتامین D و در نتیجه کمبود کلسیم شود.

سایر شرایطی که ممکن است باعث کمبود کلسیم شود عبارتند از: هیپوپاراتیروئیدیسم کاذب، هیپومنیزیمی، هیپرمنیزیمی، متاستازهای اسکلروتیک و سندرم فانکونی. هر بیماری که تیروئید و غدد پاراتیروئید را تحت تأثیر قرار دهد منجر به کمبود کلی مواد معدنی می شود که در نتیجه کلسیم را شامل می شود.

درمان کمبود کلسیم
اولین راه برای جلوگیری از کمبود کلسیم این است که اطمینان حاصل شود که رژیم غذایی فرد حاوی مقدار کافی از این ماده معدنی است. غذاهای غنی از کلسیم عبارتند از محصولات لبنی مانند شیر، ماست و پنیر. سبزیجاتی مانند اسفناج، کلم بروکلی، آووکادو، بامیه، کلم پیچ و کلم نیز سرشار از کلسیم هستند.

لوبیاهایی مانند لوبیا سفید، سویا و لوبیای تخت نیز راه خوبی برای افزایش دریافت کلسیم از طریق رژیم غذایی هستند. ماهی های خاصی از جمله ساردین، سالمون، سوف و قزل آلای رنگین کمانی از منابع خوب کلسیم به شمار می روند.

اگر رژیم غذایی یک فرد مقدار کافی کلسیم را فراهم نمی کند، ممکن است ایده خوبی باشد که مکمل های کلسیمی در رژیم غذایی او گنجانده شود. این مکمل ها در ترکیب های مختلف بدون نسخه در دسترس هستند یا ممکن است توسط پزشک تجویز شوند.

بسیار مهم است که یک رژیم مکمل کلسیم با دوز توصیه شده روزانه مطابقت داشته باشد و از آن تجاوز نکند. مقدار بیش از حد کلسیم می تواند منجر به یبوست و ایجاد سنگ کلیه شود. وجود کافئین، الکل و سدیم اضافی در بدن نیز توانایی بدن برای جذب کلسیم را کاهش می دهد.

پیشنهاد مطالعه: تامین کلسیم بدن بدون مصرف لبنیات

مصرف روزانه توصیه شده کلسیم
سن عامل اصلی در تعیین میزان مصرف توصیه شده روزانه کلسیم فرد است.

نوزادان تا 6 ماهگی باید حدود 1000 میلی گرم کلسیم در روز دریافت کنند، در حالی که نوزادان بین 7 تا 12 ماهه نیاز به دریافت روزانه 1500 میلی گرم دارند.

به کودکان بین 1 تا 8 سال توصیه می شود که 2500 میلی گرم کلسیم مصرف کنند، در حالی که کودکان 9 تا 18 سال باید روزانه 3000 میلی گرم کلسیم مصرف کنند.

برای بزرگسالان بین سنین 19 تا 50 سال، مصرف روزانه توصیه شده کلسیم 2500 میلی گرم است. با این حال، در سن 51 سالگی و بالاتر، روزانه 2000 میلی گرم کلسیم باید مصرف شود.

ممکن است برای شرایط خاص نیاز متفاوتی وجود داشته باشد. به عنوان مثال، زنان باردار بدون توجه به سن آنها باید حداقل 2500 میلی گرم در روز کلسیم مصرف کنند. زنان باردار در سنین پایین که ممکن است بعداً مجبور به شیردهی شوند، به 3000 میلی گرم کلسیم روزانه نیاز دارند.

سایر بیماری‌های پزشکی مانند پوکی استخوان ممکن است علاوه بر ویتامین D، از مکمل‌های کلسیم، برای اطمینان از جذب کلسیم مکمل‌ها توسط بدن بهره‌مند شوند.