هشتگ های داغ:
بارداری تغییرات زیادی را در بدن مادر ایجاد می‌کند که از آن جمله می‌توان به تغییر در دهان و دندان‌ها اشاره کرد. تغییر کردن میزان هورمون‌ها دهان را در برابر پلاک و باکتری‌ها یعنی دو عاملی آسیب‌پذیرتر می‌کند که باعث حساس شدن لثه‌ها در دوران بارداری می‌شود.
احتمال پوسیدگی دندان‌ها در دوران بارداری بالاتر است و مانند هر عارضه دیگری در دوران بارداری، آنچه بر مادر اثر می‌گذارد، جنین را نیز درگیر می‌کند. به همین دلیل است که مادران باید بیش از همیشه به فکر رعایت بهداشت دهان و دندانباشند.
پیشگیری از بیماری لثه نیز بسیار مهم است، چون ابتلا به بیماری لثه در دوران بارداری احتمال زایمان زودرس یا مرگ نوزاد را افزایش می‌دهد.
از عوارض بارداری برای دهان و دندان می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
عفونت لثه: احتمال بروز این ناراحتی در سه ماهه دوم بارداری بیشتر است. لثه‌ها متورم و حساس می‌شود و ممکن است اندکی خونریزی لثهاندکی، به ویژه هنگام مسواک زدنو نخ کشیدنداشته باشد.
بیماری تشخیص داده نشده لثه: اگر چه بارداری منجر به بیماری لثه نمی‌شود، اما بارداری بیماری لثه درمان نشده را تشدید می‌کند.
تومورهای بارداری: رشد بیش از حد بافت در ناحیه لثه‌ها عموماً در سه ماهه دوم مشاهده می‌شود. پزشکان احتمال می‌دهند که انباشته شدن پلاک عامل این تومورهای غیرسرطانی باشد. این زائده‌ها به راحتی خونریزی می‌دهند و ظاهری شبیه به تمشک دارند. تومورهای بارداری معمولاً پس از زایمان از بین می‌رود.
تشکیل پلاک و جرم: بارداری مادران را بیشتر مستعد تشکیل پلاک می‌کند، جمع شدن پلاک نیز به نوبه خود منجر به ناراحتی‌های لثه می‌شود. هورمون‌ها، به ویژه هورمون‌های استروژن و پروژسترون علت اصلی انباشته شدن پلاک هستند.
به همین دلیل است که رعایت بهداشت دهان و دندان در دوران بارداری بسیار مهم است. اگر پلاک از روی دندان پاک نشود، بیماری لثه بروز می‌یابد و اگر مادر از قبل دچار بیماری لثه باشد، اما به دلیل بدون درد بودن متوجه ابتلا به بیماری نباشد، این عارضه درمان نشده در دوران بارداری تشدید خواهد شد.
بهناز ولیزاده٬کارشناس سلامت دهان و دندان معاونت بهداشت دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتیضمن بیان این مطلب بارداری را روندی طبیعی در زندگی زنان عنوان کرد که با تغییراتی در بدن از جمله دهان و دندان همراه است.
وی با اشاره به اهمیت بهداشت دهان و دندان در دوران بارداری و تاثیر آن بر سلامت مادر و جنین گفت: مادران باردار نسبت به سایر افراد جامعه بیشتر در معرض خطر ابتلا به پوسیدگی دندان و بیماری‌های لثه(پریودنتال) قرار دارند.
این کارشناس سلامت دهان و دندان معاونت بهداشت دانشگاه با اشاره به نتایج تحقیقات گفت: تغییرات هورمونی و تغذیه‌ای در دوران بارداری از جمله افزایش اسیدیته دهان، تهوع و استفراغ صبحگاهی و التهاب لثه در دوران بارداری به گونه‌ای است که زمینه ابتلای بیشتر به پوسیدگی دندانی را در مادر باردار فراهم می‌کند.
بهناز ولیزاده علاقه وافر مادران باردار به مصرف شیرینی‌ها یا ترشی‌ها را به عنوان یکی از عوامل پوسیدگی دندان برشمرد و خاطرنشان کرد: تمایل به مصرف مکرر این مواد دندان‌ها را در معرض خطر پوسیدگی دندان قرار می‌دهد.
وی یادآور شد: مادران باردار به دلیل کم‌حوصلگی و مصرف مکرر مواد غذایی توجه کمتری به بهداشت دهان و دندان دارند. در دوران بارداری به ویژه ماه‌های آخر به دلیل کاهش ظرفیت معده، مقادیر کمتر ولی دفعات بیشتری غذا می‌خورند و ممکن است کمتر مسواک بزنند. بنابراین امکان تشکیل پلاک میکروبی که عامل پوسیدگی دندان است در آنان افزایش می‌یابد.
به گفته وی نتایج مطالعات نشان داده که التهاب لثه در دوران بارداری می‌تواند عامل خطری برای ایجاد زایمان زودرس و تولد نوزاد کم وزن باشد.
مراقبت بهداشتی دهان و دندان در سه ماهه اول بارداری
ولیزاده با تاکید براهمیت مراقبت از دهان و دندان در سه ماهه اول بارداری٬ گفت: در این دوران به دلیل تغییرات حس چشایی و افزایش رفلکس معده، تهوع و استفراغ صبحگاهی و استفراغ‌های مکرر سطوح دندان متناوبا در معرض اسید قرار می‌گیرند. این اسید می‌تواند بافت سخت دندان را حل کرده و باعث پوسیدگی آن شود.
وی به مادران بارداری که دچار استفراغ هستند توصیه کرد: بعد از استفراغ دهان را با آب بشویند؛ زیرا این کار به شست و شوی اسید معده از فضای دهان کمک می‌کند.
ولیزاده با اشاره به تشکیل اندام‌ها و تکامل جنین در سه ماهه اول بارداری٬ خاطرنشان کرد: بهتر است درمان‌های دندانپزشکی طولانی مدت در این دوره انجام نشود.
بهترین زمان انجام درمان‌های دندانپزشکی در سه ماهه دوم بارداری
این کارشناس سلامت دهان و دندان معاونت بهداشت گفت: مادران باردار در سه ماهه دوم بارداری راحت‌تر می‌توانند روی صندلی دندانپزشکی قرار گیرند؛ بنابراین این دوران بهترین زمان برای انجام درمان‌های دندانپزشکی در طول بارداری به شمار می آید.
وی با اشاره به این که گاهی در دوران بارداری شاهد افزایش موضعی بافت لثه هستیم که تومور حاملگی نامیده می‌شود به مادران باردار توصیه کرد: هرگونه تغییر بافت دهان حتما باید توسط دندانپزشک ویزیت شود.
وی در ادامه یادآور شد که تومور حاملگی، سرطانی نیست و عموما فاقد درد است و معمولا پس از حاملگی نیز برطرف می‌شود.
سه ماهه سوم بارداری فقط درمان‌های اورژانس و کوتاه مدت مجاز است
ولیزاده با اشاره به افزایش وزن مادر درسه ماهه آخر بارداری٬ گفت: مادران باردار نمی‌توانند مدت زیادی در حالت خوابیده به پشت روی صندلی قرار گیرند، بنابراین در این دوره بهتر است فقط درمان‌های کوتاه مدت و اورژانسی دندانپزشکی برای وی انجام شود.
توصیه‌های مهم برای حفظ سلامت دهان و دندان در دوران بارداری
وی برای حفظ سلامت دهان و دندان و پیشگیری از بروز مشکلات دندانی در دوران بارداری نکات زیر را به خانمها توصیه کرد:
در صورتی که قصد بارداری دارید حتما قبل از آن به منظور معاینه و چکاپ به دندانپزشک مراجعه کرده و قصد خود را به وی اطلاع دهید.
در دوران بارداری باید به طور منظم برای معاینه به دندانپزشک مراجعه کنید.
در صورتی که مدت زیادی از آخرین مراجعه شما به دندانپزشکی می‌گذرد باید در اوایل دوران بارداری به دندانپزشک مراجعه کنید.
در صورت بارداری هنگام مراجعه به دندانپزشک اطلاع دهید و وی را در جریان داروهای مصرفی خود قرار دهید.
استفاده منظم مسواک و نخ دندان از تشکیل پلاک و پوسیدگی و بروز بیماری‌های التهابی لثه جلوگیری می‌کند.
حداقل روزی دو بار دندان‌های خود را با مسواک نرم و خمیردندان تمیز کنید و روزی یک بار از نخ دندان استفاده کنید.
مصرف مواد غذایی حاوی کلسیم، پروتیین، ویتامین «آ»، ویتامین «ث» و ویتامین« د » می‌تواند به حفظ سلامت و رشد دندان‌های جنین کمک کند.
در صورت بروز دندان درد در دوران بارداری قبل از مصرف هر داروی مسکنی حتما با دندانپزشک خود مشورت کنید.
دندانپزشک پیش از انجام هردرمانی در مورد سلامت کلی و شرایط بارداری با شما صحبت می‌کند تا بهترین زمان برای انجام درمان‌های دندانپزشکی را مشخص کند.
در صورتی که مشکل دندانی شما اورژانسی نباشد یا این که سلامت شما را تحت تاثیر قرار ندهد، برخی از درمان‌ها مانند ایمپلنت، درمان‌های زیبایی وکشیدن دندان عقل به بعد از تولد جنین موکول می‌شود.
از آن جا که طول دوره بارداری مشخص است درمان‌های غیر ضروری و وسیع باید تا پس از زایمان به تاخیر بیفتد.
