تغذیه مناسب برای درمان کم خونی

کم خونی زمانی رخ میدهد که بدن شما سلول های قرمز خون را به اندازه کافی تولید نکند و یا به هر دلیل دیگری میزان گلبول های قرمز خون شما کاهش پیدا کند.
کم خونی معمولا به علت کاهش تولید سلول های قرمز، تخریب آن ها و یا از دست دادن این گلبول ها از طریق خونریزی های پیدا یا پنهان رخ میدهد.
انواع مختلف کم خونی وجود دارد که رایج ترین نوع آن کمخونی فقر آهن است.
سلول های قرمز خون پروتئینی در خود دارند به نام هموگلوبین، هموگلوببین سرشار از آهن است و در صورت کمبود آهن بدن شما نمیتواند به اندازه کافی هموگلوبین برای تامین نیاز گلبول های قرمز تولید کنید و نهایتا دچار کم خونی میشوید که این مسئله میتواند اکسیژن رسانی به سلول های بدن را تحت تاثیر قرار دهد.
کمبود فولات و ویتامین ب ۱۲ هم میتواند عمل خونسازی در بدن شما را تحت تاثیر قرار دهد، اگر بدن شما نتواند به خوبی ویتامین ب ۱۲ را فراوری کند ممکن است به کم خونی کشنده مبتلا شوید.
تغذیه مناسب برای کم خونی و رژیم غذایی سرشار از آهن، ویتامین های گروه ب و ویتامین ث برای افرادی که کمخونی دارند ضروری است. اگر شما به کم خونی مبتلا هستید حتما با پزشک خود برای تجویز مکمل های ضروری برای درمان کم خونی صحبت کنید.

درمان کم خونی معمولا با اصلاح رژیم غذایی و داشتن تغذیه مناسب برای درمان کم خونی شروع میشود. بهترین رژیم غذایی برای درمان کم خونی رژیمی است که حاوی منابع آهن و سایر ویتامین های ضروری برای تولید هموگلوبین است، علاوه بر این در این رژیم غذایی باید از مواد غذایی استفاده کنید که جذب آهن موجود در رژیم شما را افزایش دهد.

دو نوع آهن در رژیم غذایی شما وجود دارد، آهن هم و آهن غیر هم. آهن هم در غذاهایی مثل گوشت قرمز، گوشت پرندگان و غذاهای دریایی یافت میشود، آهن غیر هم معمولا در غذاهای گیاهی و غذاهای غنی شده با آهن دیده میشود.
بدن شما هر دو نوع آهن را جذب میکند اما جذب آهن هم برای بدن بسیار راحت تر است و جذب بیشتری هم دارد.
 
میزان توصیه شده روزانه آهن برای مردان ۱۰ میلی گرم و در بانوان ۱۲ میلی گرم است که برای پیشگیری از کمبود آهن باید این مقدار آهن را در طول روز دریافت کنید.
البته باید توجه داشته باشید که این مقدار آهن برای پیشگیری از کمبود آن در بدن است و برای درمان کم خونی نیاز به میزان بیشتری آهن وجود دارد که بر اساس میزان کم خونی فرد میتواند متفاوت باشد و بین ۱۰۰ تا ۲۰۰ میلی گرم در روز باشد.
تا زمانی که سطح آهن بدن شما به حد طبیعی برسد باید این میزان مکمل آهن را برای جبران کم خونی خود استفاده کنید.

در رژیم غذایی کم خونی از غذاهای زیر به اندازه کافی استفاده کنید تا به تامین آهن مورد نیاز بدن شما کمک کننده باشد.

سبزیجات برگ پهن بخصوص انواع آنها که رنگ سبز تیره دارند جزو بهترین منابع آهن غیر هم به شمار میروند. از جمله سبزی های زیر که در تغذیه مناسب برای کم خونی نقش بسزایی دارند:
♦ اسفناج
♦ کلم کیل
♦ کلم سبز
♦ برگ چغندر

از آنجایی که کمبود فولات هم میتواند منجر به کمخونی در شما شود استفاده از منابع فولات نیز در پیشگیری از کم خونی نقش زیادی دارند، برخی از سبزی های گفته شده مثل کلم سبز و برگ چغندر دارای میزان زیادی فولات هم هستند، مرکبات، غلات کامل و لوبیا ها از دیگر منابع خوب فولات به شمار میروند.

هنگامی که شما از گیاهان سرشار از آهن مثل اسفناج یا کلم کیل برای تامین آهن مورد نیاز خود در رژیم کم خونی استفاده میکنید یک مشکل خود را نمایان میکند، این مشکل اگزالات نام دارد، اگزالات یک ترکیب شیمیایی است که با آهن ترکیب شده و مانع از جذب آهن میگردد. بنابر این مهم است که شما از این مواد غذایی در پیشگیری از کم خونی استفاده کنید و برای درمان کم خونی خیلی به آن اتکا نکنید.
مصرف ویتامین ث به شما در جذب آهن موجود در غذا کمک میکند، مصرف سبزیجات برگ پهن به همراه منابع ویتامین ث مثل مرکبات، فلفل، توت فرنگی و … بازدهی جذب آهن در برنامه غذایی مناسب برای کم خونی را زیاد میکند. برخی از این سبزیجات مثل کلم سبز و برگ چغندر علاوه بر آهن دارای ویتامین ث نیز هستند که موجب افزایش جذب آهن موجود در این سبزیجات میگردند.

همه انواع گوشت های قرمز و گوشت پرندگان دارای میزان زیادی آهن هِم هستند، در این بیبن گوشت های قرمز مثل گوشت گوسفند و گوساله جزو بهترین منابع آهن به شمار میروند، گوشت پرندگان مقدار کمتری آهن نسبت به گوشت قرمز دارد.
مصرف گوشت ها به همراه منابع آهن غیر هم و ویتامین ث در برنامه غذایی کم خونی میتواند جذب آهن را دو چندان کند. به طور مثال میتوانید کباب را به همراه اسفناج و جعفری و ریحان و فلفل مصرف کنید تا از همه منابع آهن در تغذیه مناسب برای کم خونی خود بهره برده باشید.

بسیاری از افراد به دلایل مختلف از مصرف ارگان های داخلی مثل دل و جگر خودداری میکنند، اما واقعیت این است که این اندام ها منبع بسیار خوبی از آهن هستند.
جگر یکی از اندام های داخلی است که خوش طعم و خوش خوراک است و نسبت به سایر ارگان های داخلی بدن طرفداران بیشتری دارد.
جگر سرشار از آهن و فولات است که هر دو مورد در درمان کم خونی موثر هستند، از اندام های داخلی دیگر که آهن زیادی دارند میتوان به قلب، کلیه و زبان اشاره کرد که شما میتوانید به روش های گوناگون در رژیم کم خونی خود از آنها استفاده کنید و از فواید آن بهره ببرید.

برخی غذاهای دریایی آهن هم را برای بدن فراهم میکند، صدف، خرچنگ و میگو از جمله غذاهای دریایی هستند که حاوی مقادیر زیادی آهن هستند. اغلب ماهی ها نیز دارای مقادیری آهن در خود میباشند.
ماهی های زیر بیشترین میزان آهن را در بین ماهی ها دارند:
♦ ماهی تن
♦ ماهی خال خالی
♦ قزل آلا و سالمون

سالمون علاوه بر میزان زیادی آهن هم مقادیر زیادی کلسیم هم دارد. کلسیم با اتصال به آهن مانع جذب آهن میشود و نباید به مقدار زیاد از غذاهای حاوی کلسیم به همراه منابع آهن در رژیم کم خونی استفاده کنید، سایر منابع کلسیم شامل غذاهای زیر است:
♦ شیر
♦ ماست
♦ دوغ
♦ توفو
♦ پنیر

بسیاری از غذاها وجود دارند که با آهن غنی شده اند، اگر شما گیاهخوار هستید و یا با مصرف سایر منابع آهن مشکل دارید این غذاها را به رژیم کم خونی خود اضافه کنید. از جمله غذاهای غنی شده با آهن که در دسترس مردم قرار دارد میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
♦ آب پرتقال غنی شده با آهن
♦ غلات غنی شده با آهن
♦ آرد غنی شده با آهن
♦ برنج غنی شده با آهن

لوبیا ها انتخاب خوبی برای افرادی که گیاهخوار هستند و یا به هر دلیل گوشت مصرف نمیکنند میباشد، علاوه بر این قیمت کمتری دارند و مواد مغذی زیاد دیگری نیز در خود جای داده اند.
از جمله لوبیا های مختلف که میتواند از آنها در رژیم غذایی خود برای درمان کم خونی استفاده کنید شامل انواع زیر است:
♦ لوبیا قرمز
♦ لوبیا چشم بلبلی
♦ لوبیای سویا
♦ لوبیای سیاه
♦ لوبیا چیتی
♦ نخود فرنگی

بسیاری از مغز ها و دانه ها منابع خوبی از آهن هستند. این مواد از نظر طعم و نحوه مصرف نیز بسیار ایده آل هستند و تقریبا همه افراد میتوانند بدون مشکل از آنها استفاده کنند. در ادامه برخی دانه هایی که نسبت به سایر آنها آهن بیشتری دارند و برای درمان کم خونی میتوانند مورد استفاده قرار بگیرند آورده شده:
♦ دانه کدو تنبل
♦ بادام هندی
♦ پسته
♦ شاهدانه
♦ دانه کاج
♦ دانه آفتابگردان

هر دو نوع خام و بوداده این مغز ها و دانه دارای آهن هستند و تفاوت زیادی بین میزان آهن آنها نیست.
بادام نیز از جمله مغز هایی است که دارای مقادیر زیادی آهن میباشد، اما از آنجا که میزان کلسیم آن نیز بالاست ممکن است مقدار زیادی آهن برای شما فراهم نکند.

سخن پایانی

هیچ غذایی به تنهایی نمیتواند کم خونی را درمان کند. اما مصرف کافی سبزیجات برگ پهن، لوبیا ها، مغز ها و دانه ها، غذاهای دریایی، گوشت و حبوبات به همراه منابع خوب ویتامین ث در رژیم غذایی خود میتواند به شما در تامین آهن مورد نیاز بدنتان و مدیریت و درمان کم خونی کمک زیادی کند.
برای مصرف مکمل آهن حتما با پزشک خود مشورت کنید زیرا تامین آهن مورد نیاز از طریق رژیم غذایی در کم خونی های شدید امکان پذیر نیست و حتما باید از مکمل آهن استفاده کنید، البته توجه داشته باشید که مصرف سر خود مکمل آهن نیز میتواند برای شما مشکل ساز شود و باعث افزایش سطح آهن خون و مشکلات ثانویه میگردد.

اگر دچار کم خونی هستید نکات زیر را در رژیم غذایی خود رعایت کنید:
♦ غذاهای غنی از آهن را همراه نوشیدنی هایی که مانع جذب آهن میشوند مصرف نکنید، از جمله این نوشیدنی ها میتوان به قهوه و چای اشاره کرد. تخم مرغ، غذاهای حاوی اگزالات و کلسیم هم از جمله غذاهایی هستند که با جذب آهن تداخل دارند.
♦ غذاهای سرشار از آهن را به همراه منابع ویتامین ث مصرف کنید. مرکبات، گوجه فرنگی، فلفل و جعفری از غذاهایی هستند که ویتامین ث بالایی دارند و باعث افزایش جذب آهن میگردند.
♦ منابع آهن را به همراه منابع بتا کاروتن مصرف کنید، بتا کاروتن پیش ساز ویتامین آ است و در هویج، زردالو، فلفل زرد و نارنجی وجود دارد.
♦ ترکیبی از منابع غذایی آهن غیر هِم و آهن هِم مصرف کنید، ترکیب این دو نوع منابع آهن باعث افزایش جذب آن میشود.
♦ تنوع را در مصرف منابع غذایی آهن رعایت کنید و از منابع متنوع آن در رژیم غذایی کم خونی استفاده کنید.
♦ غذاهای حاوی فولات و ویتامین ب ۱۲ را به رژیم غذایی خود اضافه کنید تا تولید گلبول های قرمز خون را بهبود ببخشد.