باکتری ای کولای یا به طور کامل Escherichia coli، نوعی باکتری است که در روده های برخی حیوانات و انسان زندگی می کند. برخی از انواع آن مثل ای کولای O157:H7 مشکلات مختلف مثل دل پیچه، اسهال خونی و استفراغ به وجود می آورند. مشکلاتی که در تابستان به خصوص بیشتر دیده می شود. ولی می توان با رعایت برخی نکات بهداشتی، از ابتلا به باکتری ای کولای جلوگیری کرد.
باکتری ای کولای یا به طور کامل Escherichia coli، نوعی باکتری است که در روده های برخی حیوانات و انسان زندگی می کند. برخی از انواع آن مثل ای کولای O157:H7 مشکلات مختلف مثل دل پیچه، اسهال خونی و استفراغ به وجود می آورند. مشکلاتی که در تابستان به خصوص بیشتر دیده می شود. ولی می توان با رعایت برخی نکات بهداشتی، از ابتلا به باکتری ای کولای جلوگیری کرد.
باکتری ای کولای یا به طور کامل Escherichia coli، نوعی باکتری است که در روده های برخی حیوانات و انسان زندگی می کند. این باکتری به خودی خود خطرناک نیست و فقط باعث اسهال خفیف می شوند. ولی برخی از انواع آن مثل ای کولای O157:H7 مشکلات مختلف مثل دل پیچه، اسهال خونی و استفراغ به وجود می آورند. مشکلاتی که در تابستان به خصوص بیشتر دیده می شود. ولی می توان با رعایت برخی نکات بهداشتی، از ابتلا به باکتری ای کولای جلوگیری کرد.
Table of Contents
باکتری ای کولای چطور وارد بدن می شود؟
این باکتری از منابع مختلف مثل آب آلوده، غذاها و به خصوص غذاهای خام یا نیمه خام وارد بدن می شوند. معمولاً اگر فرد مبتلا یک فرد بالغ باشد، سیستم ایمنی در نهایت در مقابل این باکتری پیروز شده و بیماری رفع می شود. این مسئله متأسفانه در مورد کودکان و افراد سالخورده صادق نیست. عفونت باکتریایی تا جایی می تواند پیش برود که مشکلات بسیار حاد و خطرناک مثل از کار افتادن کلیه را همراه داشته باشد. مهم ترین مسئله در مواجهه با این باکتری، تشخیص سریع علائم آن و مراجعه به پزشک است.
علائم ابتلا به باکتری ای کولای
ابتلا به باکتری E.coli O157:H7 علائم مشخصی دارد که معمولاً بعد از 3-تا 4 روز پس از ابتلا بروز پیدا می کنند. البته احتمال این هم وجود دارد که همان روزی که فرد به باکتری آلوده شده، از خود علائمی بروز دهد. گاهی هم بروز علائم تا 1 هفته ممکن است طول بکشد. علائم ابتلا به باکتری E. coli شامل موارد زیر است:
اسهال، از خفیف تا شدید و حتی اسهال خونی
دل پیچه و دل درد و حساس شدن معده و شکم
حالت تهوع و استفراغ (در برخی از بیماران)
باکتری ای کولای چه کار می کند؟
از بین انواع مختلف باکتری ای کولای فقط چند نوع آن ها تا این حد خطرناک هستند که باعث اسهال می شوند. این باکتری ها مواد سمی بسیار قوی و خطرناکی تولید می کنند که می تواند به غشاء داخلی روده کوچک آسیب وارد کند. اگر این اتفاق بیفتد، اسهال خونی به علائم اضافه می شود. باکتری E. coli یک تفاوت بزرگ با بیشتر باکتری ها دارد. اغلب موارد تعداد زیادی باکتری لازم است تا فرد به عفونت باکتریایی مبتلا شود، ولی در مورد ای کولای اینطور نیست و حتی تعداد کمی از آن ها هم می تواند مشکل ساز شود. به همین علت ممکن است حتی با خوردن یک همبرگر نیم پخته یا خوردن آب استخر و … به این باکتری مبتلا شوید. معمولاً این باکتری از طریق آب، غذا یا تماس منتقل می شود.
راه های آلودگی به باکتری
غذای آلوده به باکتری E. coli
در میان راه های مختلف انتقال باکتری E. coli، غذای آلوده رایج ترین راه است. گوشت به راحتی می تواند به این باکتری آلوده شود. زمانی که گاو یا گوسفند کشته می شود، این باکتری می تواند از روده ی آن ها به گوشت در نقاط مختلف منتقل شود. بنابر این گوشت باید حتما و حتما کامل پخته شده تا باکتری های آن کشته شوند شیر گاو هم همین وضعیت را دارد. احتمال آلودگی آن به باکتری ای کولای بسیار زیاد است به خصوص اگر در مراکز فرآوری ، شیر گاوهای مختلف با هم ترکیب شود، این احتمال را بالاتر می برد. شیری که مصرف می کنید حتما باید پاستوریزه باشد. میوه و سبزیجات تازه از دیگر مواردی هستند که به راحتی می توانند ناقل این باکتری باشند. به خصوص که کودهای مورد استفاده در بسیاری از مزارع کودهای حیوانی است که ممکن است حاوی این باکتری باشد. برخی از سبزیجات مثل اسفناج و کاهو در این مورد بسیار آسیب پذیر تر هستند.
آب آلوده
مدفوع حیوانی یا انسانی می تواند آب سطحی یا زیر زمینی را آلوده کند و این شامل جوی ها، رودخانه ها، دریاچه ها، آب آبیاری مزارع هم می شود. آب لوله کشی و تصفیه شده شهری که تحت روش های مختلف کلر زنی، فرا بنفش و … قرار می گیرد، به ندرت به این باکتری آلوده می شود. ولی سلامت آبی که از چشمه ها، قنات ها و چاه ها تامین می شود تضمینی ندارد. در نتیجه بهتر است نه تنها از این آبها برای نوشیدن استفاده نشود، بلکه از شنا کردن و آب تنی در برکه و رود و … که به سلامتش اطمینان نیست، صرف نظر کنید.
تماس
باکتری E. coli به از طریق تماس به راحتی منتقل می شود. به خصوص اگر بهداشت خوب رعایت نشود و دست ها خوب شسته نشده باشد. از همه بیشتر، افراد خانواده باید مراقب بهداشت خود باشند که احتمالا در طول روز دست هایشان بارها با هم تماس پیدا می کند. در صورت داشتن حیوان خانگی، رعایت بهداشت آن هم مهم است. یا مثلا هنگام بازدید از باغ وحش، باید مراقب تماس های دست خود و بیشتر از آن، کودکان بود.
پیشگیری از ابتلا به ای کولای
متأسفانه برای باکتری E. coli هیچ نوع واکنسی وجود ندارد. راه کار ساده تر آن پیشگیری از آلوده شدن به آن است. مثل مراقبت بیشتر در مورد مصرف خوراکی ها و وسایل مشترک . در مورد همبرگر و غذاهای گوشتی، باید حداقل آن ها را تا دمای 71 درجه سانتی گراد حرارت دهید. نکته مهم آن است که همه بخش های همبرگر یا گوشت باید تا این دما حرارت داده شود. معمولاً بخش های داخلی بسیار دیرتر گرم می شوند. راهکار ساده برای تشخیص حرارت دیدن گوشت، رنگ آن است. هیچ کجای گوشت نباید رنگ صورتی داشته باشد. رنگ گوشت باید تقریبا قهوه ای باشد که نشان دهنده پخته شدن کامل آن است. در خصوص نوشیدنی ها، باید حتما آب میوه و شیر های پاستوریزه بخورید. تمام نوشیدنی هایی که نگهداری از آن ها در دمای اتاق مشکلی ندارد، احتمالا پاستوریزه هستند. هر چند که روی بسته بندی آن ها هم معمولاً پاستوریزه بودن آن ها ذکر شده است. میوه هایی که برای آبگبرب در خانه استفاده می کنید حتما باید کاملا شسته شوند. شست و شوی ترکیبات خوراکی به از بین رفتن این باکتری کمک زیادی می کند. به خصوص سبزیجات را باید خوب شست چرا که ای کولای به راحتی می تواند در هر جای بافت پر چروک برگ ها پنهان شود و خودش را به برگ بچسباند. اگر از مایه ضد عفونی کننده مخصوص سبزیجات استفاده کنید، کاملا خیالتان راحت می شود. کافی است کمی از آن را در آب بریزید و میوه یا سبزی را به مدت 10 دقیقه در آن قرار دهید. وسایل آشپزی و ظروف هم یکی از روش های انتقال باکتری به صورت غیر مستقیم هستند. شست و شوی کامل و دقیقا آن ها با آب و کف معمولاً مشکل را برطرف می کند. به خصوص باید دقت کرد که چاقو بعد از استفاده برای بریدن گوشت و سبزیجات، حتما خوب شسته شود تا باکتری را به ترکیبات خوراکی دیگر منتقل نکند. بهتر است ترکیبات غذایی نپخته و خام جدا نگهداری شوند. مثلا گوشت خام و سبزیجات شسته نشده باید از باقی مواد غذایی جدا باشند تا احتمال انتقال باکتری میان آن ها وجود نداشته باشد. و در نهایت اینکه حتما دست ها به خوبی شسته شود. دست ها یکی از اصلی ترین عوامل انتقال باکتری ها هستند. زمانی که در حال آماده سازی غذا هستید حتما مراقب باشید قبل و بعد از اتمام کار و هر زمان که با مواد غذایی خام سر و کار داشتید، دست ها را بشویید. همین طور در صورت تماس با حیوانات حتما دست ها را بشویید. با توجه به این که شیوع ابتلا به باکتری ای کولای در تابستان بیشتر از فصول دیگر است، باید حتما این نکات را در نظر داشت. به خصوص برای کودکان رعایت این موارد بسیار مهم است. البته قطعا منظور این نیست که در فصول دیگر سال بهداشت رعایت نشود، بلکه به دلیل شیوع بیشتر آن در تابستان، در این فصل باید بیشتر مراقب بود. منبع: mayoclinic.org
